Banja Luka, 6. septembar 2023.

VIJEĆE ZA ZAŠTITU VITALNOG INTERESA

USTAVNOG SUDA REPUBLIKE SRPSKE

SAOPŠTENjE ZA JAVNOST

U Banjoj Luci je danas, 6. septembra 2023. godine, održana 149. sjednica Vijeća za zaštitu vitalnog interesa Ustavnog suda Republike Srpske (u daljnjem tekstu: Vijeće) koje je, u skladu sa Ustavom i Zakonom propisanim nadležnostima, utvrdilo da je Odlukom o izboru člana Komisije za žalbe, broj: 02/1-021-694/23, koju je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na Trećoj redovnoj sjednici održanoj 21. juna 2023. godine, povrijeđen vitalni nacionalni interes konstitutivnog bošnjačkog naroda.

Prema ocjeni Vijeća, Narodna skupština Republike Srpske je, prilikom donošenja osporene odluke, postupala suprotno stavu 4. Amandmana LXVII na Ustav Republike Srpske kojim je zamijenjen član 1. Ustava, a prema kojem Srbi, Bošnjaci i Hrvati, kao konstitutivni narodi, Ostali i građani, ravnopravno i bez diskriminacije učestvuju u vršenju vlasti u Republiici Srpskoj, te suprotno članu 5. stav 1. alineja 2. Ustava, prema kojem se ustavno uređenje Republike temelji na obezbjeđivanju nacionalnih ravnopravnosti i zaštiti vitalnih interesa konstitutivnih naroda. Vijeće je nadalje konstatovalo da navedene ustavne odredbe predstavljaju jedno od osnovnih načela na kojima je utemeljen Ustav Republike Srpske, te se iste, s obzirom na njihovo mjesto u Ustavu (Glava I - Osnovne odredbe) i značaj konstitutivnosti naroda u ustavnom uređenju Republike Srpske, ne mogu zaobilaziti jer imaju značaj obavezujućih pravnih normi. U vezi sa navedenim je i Zakon o sprečavanju sukoba interesa u organima vlasti Republike Srpske, koji je relevantan za izbor predsjednika i članova Komisije, kao prvostepenog organa, i Komisije za žalbe, kao drugostepenog organa, i koji zahtijeva poštovanje principa ravnomjerne zastupljenosti konstitutivnih naroda, odnosno propisuje da će u sastav Komisije biti izabrana lica iz reda sva tri konstitutivna naroda, pod uslovom da se na javni konkurs prijave kandidati koji ispunjavaju uslove javnog konkursa.

Imajući u vidu izloženo, kao i to da je u proceduri izbora članova Komisije za žalbe bilo prijavljenih Bošnjaka koji ispunjavaju uslove predviđene konkursom, Vijeće je ocijenilo da se izborom predstavnika srpskog naroda za člana Komisije za žalbe dovodi konstitutivni bošnjački narod u neravnopravan položaj u uživanju prava zajemčenih Ustavom, odnosno da je osporenom odlukom povrijeđen ustavni princip prema kome Srbi, Bošnjaci i Hrvati, kao konstitutivni narodi, Ostali i građani, ravnopravno i bez diskriminacije učestvuju u vršenju vlasti u Republici Srpskoj, te da je povrijeđen princip obezbjeđivanja nacionalnih ravnopravnosti i zaštite vitalnih nacionalnih interesa iz odredbe člana 5. alineja 2. Ustava.