Na osnovu Amandmana LXXXII tačka b) stav 5. i 6. na Ustav Republike Srpske, člana 115. Ustava Republike Srpske i člana 61. stav 2. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), Vijeće za zaštitu vitalnog interesa Ustavnog suda Republike Srpske, na sjednici održanoj 5. avgusta 2024. godine, donijelo je
R J E Š E Nj E
Nije prihvatljiv zahtjev Kluba delegata bošnjačkog naroda u Vijeću naroda Republike Srpske za utvrđivanje povrede vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda u Zaključku o usvajanju Informacije o aktivnostima institucija Republike Srpske i predstavnika iz Republike Srpske u zajedničkim institucijama Bosne i Hercegovine u vezi sa namjerama Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni i nuklearni otpad na lokaciji Trgovska gora broj: 02/1-021-797/24, koji je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na desetoj redovnoj sjednici održanoj 9. jula 2024. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Predsjedavajuća Vijeća naroda Republike Srpske dostavila je 1. avgusta 2024. godine Ustavnom sudu Republike Srpske - Vijeću za zaštitu vitalnog interesa (u daljem tekstu: Vijeće) akt broj: 03.1-011-350/24, kojim se na osnovu zahtjeva Kluba delegata bošnjačkog naroda traži utvrđivanje povrede vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda u Zaključku o usvajanju Informacije o aktivnostima institucija Republike Srpske i predstavnika iz Republike Srpske u zajedničkim institucijama Bosne i Hercegovine u vezi sa namjerama Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni i nuklearni otpad na lokaciji Trgovska gora broj: 02/1-021-797/24, koji je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na desetoj redovnoj sjednici održanoj 9. jula 2024. godine. Uz navedeni akt dostavljeni su predmetni zaključak, Informacija o aktivnostima institucija Republike Srpske i predstavnika iz Republike Srpske u zajedničkim institucijama Bosne i Hercegovine u vezi sa namjerama Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni i nuklearni otpad na lokaciji Trgovska gora, Odluka o pokretanju postupka zaštite vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda broj: 03/8.02-3-020-22/24 od 17. jula 2024. godine, te Obrazloženje ove odluke broj: 03/8.02-3-020-22-1/24 od 23. jula 2024. godine. U aktu predsjedavajuće Vijeća naroda navodi se da je Narodna skupština Republike Srpske na desetoj redovnoj sjednici održanoj 9. jula 2024. godine izglasala pomenuti zaključak, te je isti, saglasno Amandmanu LXXXII na Ustav Republike Srpske, dostavila na razmatranje Vijeću naroda Republike Srpske. Takođe, navedeno je da je Klub delegata bošnjačkog naroda svojim aktom broj: 03/8.02-3-020-22/24 od 17. jula 2024. godine odlučio da pokrene proceduru za zaštitu vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda smatrajući da se ovim zaključkom ugrožavaju vitalni nacionalni interesi bošnjačkog naroda. S obzirom na to da Vijeće naroda Republike Srpske nije postiglo saglasnost svih klubova povodom predmetne odluke, kao ni Zajednička komisija Narodne skupštine i Vijeća naroda, pitanje je proslijeđeno Ustavnom sudu Republike Srpske - Vijeću za zaštitu vitalnog interesa da donese odluku da li je ovim aktom povrijeđen vitalni nacionalni interes bošnjačkog naroda.
Pored navedenog, u prilogu akta predsjedavajuće Vijeća naroda Republike Srpske dostavljeni su izvodi iz stenograma sa: desete redovne sjednice Narodne skupštine Republike Srpske održane 9. jula 2024. godine, desete redovne sjednice Vijeća naroda Republike Srpske održane 31. jula 2024. godine i sedme sjednice Zajedničke komisije Narodne skupštine Republike Srpske i Vijeća naroda, održane 1. avgusta 2024. godine.
Na osnovu navedenog akta predsjedavajuće Vijeća naroda Republike Srpske, kao i priložene dokumentacije, Vijeće za zaštitu vitalnog interesa utvrdilo je da je za zahtjev za pokretanje postupka za zaštitu vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda u osporenom zaključku glasalo pet delegata Kluba Bošnjaka u Vijeću naroda Republike Srpske, a da su tri delegata bila protiv, da se glasalo po proceduri za zaštitu vitalnog interesa, ali da povodom ovog pitanja nije postignuta saglasnost svih klubova konstitutivnih naroda u Vijeću naroda, kao ni saglasnost Zajedničke komisije Narodne skupštine Republike Srpske i Vijeća naroda Republike Srpske.
Pored navedenog, Vijeće je utvrdilo da je u obrazloženju Odluke o pokretanju zaštite vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda, između ostalog, navedeno da Klub delegata bošnjačkog naroda smatra da je Zaključkom o usvajanju Informacije o aktivnostima institucija Republike Srpske i predstavnika iz Republike Srpske u zajedničkim institucijama Bosne i Hercegovine u vezi sa namjerama Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni i nuklearni otpad na lokaciji Trgovska gora direktno povrijeđen identitet bošnjačkog konstitutivnog naroda, teritorijalni integritet i suverenitet Bosne i Hercegovine, odnosno vitalni nacionalni interes bošnjačkog naroda utvrđen članom 70. stav 6. alineja 9. Ustava Republike Srpske. Nadalje, u obrazloženju se ističe da Bošnjaci kao konstitutivni narod svoj identitet vezuju za državu Bosnu i Hercegovinu, koja se dijelovima ove informacije negira, čime se istovremeno negira i identitet Bošnjaka kao njenog konstitutivnog naroda. Naime, ovim zaključkom se, kako navodi Klub delegata bošnjačkog naroda, suprotno Ustavu Bosne i Hercegovine i odlukama Ustavnog suda Bosne i Hercegovine koristi termin „zajedničke institucije“ kada se govori o institucijama Bosne i Hercegovine i na taj način narušavaju principi demokratskog društva, te indirektno ugrožava i vitalni nacionalni interes definisan članom 70. stav 6. alineja 9. Ustava Republike Srpske. U vezi sa navedenim, Klub delegata bošnjačkog naroda je Amandmanom I na osporeni zaključak predložio da se izraz „zajedničke institucije Bosne i Hercegovine“ (u svim padežima) zamijeni izrazom „institucije Bosne i Hercegovine“ (u svim padežima) u naslovu i cjelokupnom tekstu Zaključka o usvajanju Informacije o aktivnostima institucija Republike Srpske i predstavnika iz Republike Srpske u zajedničkim institucijama Bosne i Hercegovine u vezi sa namjerama Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni i nuklearni otpad na lokaciji Trgovska gora.
Zaključak o usvajanju Informacije o aktivnostima institucija Republike Srpske i predstavnika iz Republike Srpske u zajedničkim institucijama Bosne i Hercegovine u vezi sa namjerama Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni i nuklearni otpad na lokaciji Trgovska gora izglasala je Narodna skupština Republike Srpske na desetoj redovnoj sjednici održanoj 9. jula 2024. godine, pod brojem: broj: 02/1-021-797/24, na osnovu člana 70. stav 1. tačka 2. Ustava Republike Srpske, člana 177. stav 2, člana 182. st. 1. i 2. i člana 239. stav 1. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 66/20). Ovim zaključkom Narodna skupština Republike Srpske usvaja Informaciju o aktivnostima institucija Republike Srpske i predstavnika iz Republike Srpske u zajedničkim institucijama Bosne i Hercegovine u vezi sa namjerama Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni i nuklearni otpad na lokaciji Trgovska gora (tačka 1). Navedeno je i da ovaj zaključak stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“ (tačka 2).
Vijeće za zaštitu vitalnog interesa ovog suda je, prije svega, razmotrilo pravnu prirodu predmetnog zaključka Narodne skupštine Republike Srpske, budući da ova činjenica predstavlja prethodno pitanje od kojeg zavisi postojanje procesnih pretpostavki za zasnivanje nadležnosti Ustavnog suda, pa time i Vijeća za zaštitu vitalnog interesa.
Članom 182. stav 1. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 66/20) propisano je da se zaključkom utvrđuje politika izvršavanja zakona, drugih propisa i opštih akata koje donosi Narodna skupština, daju smjernice za sprovođenje te politike i utvrđuju obaveze Vlade, ministarstva i posebnih organizacija u sprovođenju te politike, pripremanja zakona i drugih akata.
Vijeće je ocijenilo da iz sadržine osporenog zaključka, kao i pitanja koja se njime tretira, proizlazi da ovaj zaključak ne sadrži norme opšteg karaktera, već je riječ o aktu kojim se usvaja određena informacija koja se tiče aktivnosti institucija Republike Srpske i predstavnika iz Republike Srpske u institucijama Bosne i Hercegovine u vezi sa namjerama Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni otpad na lokaciji Trgovska gora.
Imajući u vidu odredbe članova 115. i 116. stav 2. Ustava Republike Srpske, te Amandmana LXXXVIII tač. 1. i 2. na Ustav, kojim su propisane nadležnosti Ustavnog suda Republike Srpske i Vijeća za zaštitu vitalnog interesa ovog suda, te činjenicu da osporeni zaključak nema karakter opšteg akta, Vijeće je utvrdilo da nije nadležno da razmatra predmetni akt.
Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ovog rješenja.
Ovo rješenje donijelo je Vijeće za zaštitu vitalnog interesa u sastavu: predsjedavajuća Vijeća prof. dr Ivanka Marković, predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Svetlana Brković, Zlatko Kulenović i prof. dr Darko Radić.
PREDSJEDAVAJUĆA
Vijeća za zaštitu vitalnog interesa
Ustavnog suda Republike Srpske
Prof. dr Ivanka Marković
Broj: UV-5/24
5. avgust 2024. godine