Na osnovu Amandmana LXXXII tačka b) st. 5. i 6. na Ustav Republike Srpske, člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 61. stav 2. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 104/11 i 92/12) i člana 48. stav 1. alineja 2. Poslovnika o radu Ustavnog suda Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 114/12 i 29/13), Vijeće za zaštitu vitalnog interesa Ustavnog suda Republike Srpske, na sjednici održanoj 10. jula 2024. godine, d o n i j e l o je
R J E Š E Nj E
Nije prihvatljiv zahtjev Kluba delegata bošnjačkog naroda u Vijeću naroda Republike Srpske za zaštitu vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda u Odluci o izboru člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske broj: 02/1-021-609/24, koju je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na devetoj redovnoj sjednici održanoj 28. maja 2024. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Predsjedavajuća Vijeća naroda Republike Srpske dostavila je 4. jula 2024. godine Ustavnom sudu Republike Srpske - Vijeću za zaštitu vitalnog interesa (u daljem tekstu: Vijeće) akt broj: 03/1-011-302/24 od 4. jula 2024. godine, kojim se, saglasno zahtjevu Kluba delegata bošnjačkog naroda, traži utvrđivanje povrede vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda u Odluci o izboru člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske broj: 02/1-021-609/24, koju je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na devetoj redovnoj sjednici održanoj 28. maja 2024. godine. Uz navedeni akt dostavljena je predmetna odluka, Odluka o pokretanju postupka zaštite vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda sa obrazloženjem broj: 03/8.02-3-020-15/24 od 5. juna 2024. godine. U aktu predsjedavajuće Vijeća naroda se navodi da je Narodna skupština Republike Srpske na devetoj redovnoj sjednici, održanoj 28. maja 2024. godine, izglasala Odluku o izboru člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske broj: 02/1-021-609/24, te je, saglasno Amandmanu LXXXII na Ustav Republike Srpske, ova odluka dostavljena na razmatranje Vijeću naroda Republike Srpske. Klub delegata bošnjačkog naroda je pomenutim aktom odlučio da pokrene proceduru zaštite vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda, jer smatra da je ovom odlukom povrijeđen vitalni nacionalni interes tog naroda. S obzirom na to da Vijeće naroda Republike Srpske nije postiglo saglasnost svih klubova povodom predmetne odluke, kao ni Zajednička komisija Narodne skupštine i Vijeća naroda, pitanje je proslijeđeno Ustavnom sudu Republike Srpske - Vijeću za zaštitu vitalnog interesa da odluči da li je Odlukom o izboru člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske broj: 02/1-021-609/24 povrijeđen vitalni nacionalni interes bošnjačkog naroda.
Uz navedeni akt predsjedavajuće Vijeća naroda od 4. jula 2024. godine, Sudu je dostavljena osporena odluka, Izvještaj Komisije za izbor i imenovanje Narodne skupštine Republike Srpske o razmatranju prijedloga kandidata za izbor tri člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske, broj: 02/4.01-1-011-856-3/24 od 28. maja 2024. godine, izvod iz stenograma sa nastavka devete redovne sjednice Narodne skupštine Republike Srpske održane 28. maja 2024. godine (dio koji se odnosi na tačku dnevnog reda Izbor i imenovanja), izvod iz stenograma sa devete redovne sjednice Vijeća naroda Republike Srpske održane 20. juna 2024. godine (dio koji se odnosi na osporenu odluku), te izvod iz stenograma sa šeste sjednice Zajedničke komisije Narodne skupštine Republike Srpske i Vijeća naroda Republike Srpske, održane 3. jula 2024. godine (dio koji se odnosi na usaglašavanje stavova povodom izglasane odluke).
Na osnovu pomenutog akta predsjedavajuće Vijeća naroda i priložene dokumentacije, Vijeće za zaštitu vitalnog interesa Ustavnog suda Republike Srpske je utvrdilo da je Klub delegata bošnjačkog naroda u Vijeću naroda Republike Srpske dana 5. juna 2024. godine, pod brojem: 03/8.02-3-020-15/24, sa pet glasova za i tri glasa protiv, donio Odluku o pokretanju postupka zaštite vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda u Odluci o izboru člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske broj: 02/1-021-609/24, koju je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na devetoj redovnoj sjednici održanoj 28. maja 2024. godine, da se u Vijeću naroda o navedenom zahtjevu Kluba delegata bošnjačkog naroda glasalo po proceduri za zaštitu vitalnog nacionalnog interesa, ali nije postignuta saglasnost svih klubova u ovom vijeću. Zajednička komisija Vijeća naroda i Narodne skupštine na sjednici održanoj 3. jula 2024. godine takođe nije postigla saglasnost povodom ovog pitanja, pa je predmetna odluka proslijeđena Ustavnom sudu Republike Srpske - Vijeću za zaštitu vitalnog interesa, da odluči da li je u konkretnom slučaju povrijeđen vitalni nacionalni interes bošnjačkog naroda.
Pored toga, Vijeće je konstatovalo da je u Odluci o pokretanju postupka zaštite vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda i njenom obrazloženju navedeno da Klub delegata bošnjačkog naroda smatra da je odlukom kojom je Dragana Čavka izabrana za člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske povrijeđen vitalni nacionalni interes bošnjačkog naroda, iz razloga što postoje osnovane sumnje da se radi o manipulaciji prilikom izjašnjavanja nacionalne pripadnosti, s ciljem preuzimanja funkcije člana Upravnog odbora. U obrazloženju se navodi da Ustavom garantovana zaštita ostvarivanja prava konstitutivnih naroda da budu adekvatno zastupljeni u zakonodavnim, izvršnim i pravosudnim organima vlasti ne podrazumijeva samo brojčanu zaštitu tj. da su konstitutivni narodi brojno zastupljeni u institucijama vlasti, već i adekvatnu zastupljenost, što podrazumijeva da nosioci vlasti mogu biti pripadnici određenog konstitutivnog naroda koji su tu pripadnost stekli rođenjem ili se duži niz godina izjašnjavaju kao Bošnjaci, a ne kako određena profesija ili funkcija to zahtijeva.
S obzirom na navedeno, ovaj klub ističe da je, u smislu alineje 1. Amandmana LXXVII kojim je dopunjen član 70. Ustava, povrijeđen vitalni nacionalni interes konstitutivnog bošnjačkog naroda.
Odluku o izboru člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske broj: 02/1-021-609/24 Narodna skupština Republike Srpske izglasala je na devetoj redovnoj sjednici održanoj 28. maja 2024. godine, na osnovu člana 70. stav 1. tačka 2. Ustava Republike Srpske, člana 58. stav 1. alineja 5, člana 177. stav 2. i člana 181. st. 1. i 2. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 66/20) i čl. 45. i 46. Zakona o Radio-televiziji Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 49/06, 73/08, 42/10, 89/13 i 44/16), a nakon razmatranja Izvještaja Komisije za izbor i imenovanje Narodne skupštine Republike Srpske. Prema članu I ove odluke Dragana Čavka je izabrana za člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske iz reda bošnjačkog naroda. Prema članu II ove odluke ista stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“.
Imajući u vidu navedeno, Vijeće je utvrdilo da je u konkretnom slučaju sprovedena procedura saglasno Amandmanu LXXXII na Ustav Republike Srpske, kojim je dopunjen član 70. Ustava.
Prilikom odlučivanja o prihvatljivosti predmetnog zahtjeva, Vijeće je, takođe, uzelo u obzir i odredbe člana 48. stav 1. Poslovnika o radu Ustavnog suda Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 114/12, 29/13 i 90/14) kojim je, pored ostalog, propisano da će uz zahtjev za ocjenu vitalnog nacionalnog interesa podnosilac zahtjeva Vijeću obavezno dostaviti: dokaz o sprovedenoj proceduri u smislu odredaba iz člana 70. Ustava (alineja 1) i obrazloženje zahtjeva sa naznakom povrede vitalnih nacionalnih interesa iz člana 70. Ustava Republike Srpske (alineja 2).
Kada se imaju u vidu prevashodno navodi obrazloženja Odluke o pokretanju postupka zaštite vitalnog nacionalnog interesa Kluba delegata bošnjačkog naroda, Vijeće je ocijenilo da nije prihvatljiv zahtjev Kluba delegata bošnjačkog naroda u Vijeću naroda Republike Srpske za utvrđivanje povrede vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda u Odluci o izboru člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske, broj: 02/1-021-609/24, koju je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na devetoj redovnoj sjednici održanoj 28. maja 2024. godine. Naime, u obrazloženju podnosilac zahtjeva ukazuje na povredu vitalnog nacionalnog interesa u smislu alineje 1. Amandmana LXXVII na Ustav Republike Srpske, ali ne konkretizuje na koji način je došlo do povrede prava iz domena vitalnog nacionalnog interesa konstitutivnih naroda, već paušalno iznosi stav da se u konkretnom slučaju radi o povredi vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda.
Naime, navodi iz obrazloženja da je vitalni nacionalni interes bošnjačkog naroda povrijeđen, jer Ustavom garantovana zaštita prava konstitutivnih naroda da budu adekvatno zastupljeni u zakonodavnim, izvršnim i pravosudnim organima vlasti ne podrazumijeva da konstitutivni narodi budu brojčano zastupljeni, već da budu i adekvatno zastupljeni, odnosno da nosioci vlasti mogu biti pripadnici određenog konstitutivnog naroda koji su tu pripadnost stekli rođenjem ili se duži niz godina izjašnjavaju kao Bošnjaci, po ocjeni Vijeća, ne mogu se dovesti u vezu sa vitalnim nacionalnim interesima koji su definisani u Amandmanu LXXVII kojim je dopunjen član 70. Ustava. Takođe, iz navoda obrazloženja zahtjeva nije vidljivo u čemu se, kako tvrdi podnosilac zahtjeva, sastoji povreda vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda da bude adekvatno zastupljen u zakonodavnim, izvršnim i pravosudnim organima vlasti, s obzirom na činjenicu da se osporenom odlukom vrši izbor člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske, koja ima status javnog preduzeća.
Imajući u vidu izloženo, Vijeće je ocijenilo da se u konkretnom slučaju obrazloženje Odluke o pokretanju zaštite vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda ne može smatrati obrazloženjem u smislu odredbe člana 48. stav 1. alineja 2. Poslovnika o radu Ustavnog suda Republike Srpske, jer se, s obzirom na nepotpunost obrazloženja, ne može utvrditi da li se radi o pitanju koje Ustav Republike Srpske, na osnovu Amandmana LXXVII na Ustav kojim je dopunjen član 70. Ustava Republike Srpske, tretira kao vitalni nacionalni interes.
S obzirom na navedeno, Vijeće je odlučilo da nije prihvatljiv zahtjev Kluba delegata bošnjačkog naroda za zaštitu vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda u Odluci o izboru člana Upravnog odbora Radio-televizije Republike Srpske, broj: 02/1-021-609/24, koju je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na devetoj redovnoj sjednici održanoj 28. maja 2024. godine.
Ovo rješenje Vijeće za zaštitu vitalnog interesa donijelo je u sastavu: predsjedavajući Vijeća i predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Vojin Bojanić, Svetlana Brković, Amor Bukić i Zlatko Kulenović.
PREDSJEDAVAJUĆI
Vijeća za zaštitu vitalnog interesa
Ustavnog suda Republike Srpske
Mr Džerard Selman
Broj: UV-4/24
10. jul 2024. godine