Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske i člana 60. stav 1. tačke a) i b) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (''Službeni glasnik Republike Srpske'' br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 25. novembra 2020. godine, d o n i o  je

 O D L U K U

             Utvrđuje se da Tarifni broj 1, Oblast 47, razred 47.73 - apoteke Tarife komunalnih taksi koja je sastavni dio Odluke o komunalnim taksama ("Službeni glasnik Opštine Šipovo“ broj 13/18, 16/18 i 5/19) nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i Zakonom o komunalnim taksama („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 4/12).

O b r a z l o ž e nj e

                   ZU „CRVENA APOTEKA“ Mrkonjić Grad podnijela je Ustavnom sudu Republike Srpske prijedlog za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti Tarifnog  broja 1, Oblast 47, razred 47.73 -apoteke Tarife komunalnih taksi koja je sastavni dio Odluke o komunalnim taksama ("Službeni glasnik Opštine Šipovo“ broj 13/18). U prijedlogu se navodi da osporena tarifa, koja se odnosi na komunalnu taksu za isticanje poslovnog imena na poslovnim prostorijama apoteka u Šipovu, nije u saglasnosti sa članom 6. stav 4. Zakona o komunalnim taksama („Službeni glasnik Republike Srpske“ 4/12) i članom 17. tačka 3. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 97/16 i 36/19). Predlagač smatra da je osporenim normiranjem, suprotno navedenom zakonu, za istaknuto poslovno ime apoteka predviđen kriterijum koji navedeni zakon ne propisuje, čime je donosilac predmetne odluke izašao iz okvira svojih zakonskih ovlašćenja i narušio ustavni princip zakonitosti. Slijedom navedenog, predlaže da Sud, nakon provedenog postupka, utvrdi da osporena norma navedene tarife nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

                  U odgovoru na prijedlog koji je dostavila Skupština Opštine Šipovo navodi se da osporena tarifa nije suprotna zakonu, te da je donesena u granicama zakonskih ovlašćenja. U vezi s tim, donosilac predmetne odluke ukazuje na član 2. Zakona o komunalnim taksama, kojim je propisano da grad, odnosno opština posebnim aktom utvrđuje komunalne takse, te član 7. stav 1. istog zakona, prema kojem se opštim aktom jedinice lokalne samouprave utvrđuje vrsta, visina, rokovi, način plaćanja i oslobađanja od plaćanja komunalne takse. U odgovoru se, pored toga, ističe da skupština jedinice lokalne samouprave, prema Zakonu o komunalnim taksama, ima ovlašćenje da komunalne takse utvrdi u različitoj visini, zavisno od vrste djelatnosti, površine, lokacije, odnosno zone u kojoj se nalaze objekti, odnosno predmetni ili vrše usluge za koje se plaća komunalna taksa. Iz navedenih razloga, Skupština Opštine Šipovo smatra da je prijedlog neosnovan, te predlaže da Sud isti odbije.

            Odluku o komunalnim taksama ("Službeni glasnik Opštine Šipovo“ br. 13/18, 16/18 i 5/19) donijela je Skupština Opštine Šipovo na osnovu člana 7. Zakona o komunalnim taksama („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 4/12), člana 39. Zakona o lokalnoj samoupravi (Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 97/16) i člana 36. Statuta Opštine Šipovo („Službeni glasnik Opštine Šipovo“ broj 12/17). Osporenom odredbom Tarife komunalnih taksi, koja je sastavni dio ove odluke, Tarifni broj 1, Oblast 47, razred 47.73 -apoteke, propisano je da se za istaknuto poslovno ime na poslovnim prostorijama apoteke plaća komunalna taksa u godišnjem iznosu od 500,00 KM, odnosno 8.000,00 KM za apoteke koje posluju u lancu više apoteka, a nemaju sjedište na području opštine Šipovo.    

                U postupku ocjenjivanja ustavnosti osporene norme predmetne tarife Sud je imao u vidu odredbe članova 62. i 63. Ustava Republike Srpske, prema kojima Republika i opština budžetom utvrđuju javne prihode i javne rashode, sredstva budžeta su porezi, takse i drugi zakonom utvrđeni prihodi, a obaveza plaćanja poreza i drugih dadžbina je opšta i utvrđuje se prema ekonomskoj snazi obveznika. Pored toga, u konkretnom slučaju relevantne su i norme člana 102. stav 1. tačka 2. i stav 2. i člana 103. Ustava kojima je utvrđeno da opština, preko svojih organa, u skladu sa zakonom uređuje i obezbjeđuje obavljanje komunalnih djelatnosti, zatim da se sistem lokalne uprave uređuje zakonom, te da gradu i opštini pripadaju prihodi utvrđeni zakonom i sredstva za obavljanje povjerenih poslova. Prema članu 108. stav 2. Ustava propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom.

                Na osnovu Ustavom utvrđenih ovlašćenja, Zakonom o komunalnim taksama ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 4/12) utvrđeni su i uređeni osnovni elementi sistema komunalnih taksi, predmet taksene obaveze, obveznici plaćanja, kao i oslobađanja od plaćanja komunalne takse. Ovim zakonom je, između ostalog, propisano: da komunalne takse, u skladu sa ovim zakonom, posebnim aktom utvrđuje grad, odnosno opština, te da su ove takse prihod budžeta jedinice lokalne samouprave (član 2), da se komunalne takse mogu utvrditi za isticanje poslovnog imena pravnog lica ili preduzetnika na poslovnim prostorijama (član 3. stav 1. tačka i)), da je pravno lice i preduzetnik koji obavlja djelatnost na osnovu odobrenja nadležnog organa dužan da na ulazu u svaki poslovni prostor gdje obavlja djelatnost istakne poslovno ime (član 6. stav 1), da se poslovnim imenom, u smislu ovog zakona, smatra svaki istaknuti naziv ili ime koje upućuje na to da pravno ili fizičko lice obavlja djelatnost (član 6. stav 2), da ako se na jednom objektu nalazi više istaknutih poslovnih imena istog obveznika, taksa se plaća samo za jedno poslovno ime (član 6. stav 4), da akt o utvrđivanju komunalne takse donosi skupština jedinice lokalne samouprave, a njime se utvrđuju: vrsta, visina, rokovi, način plaćanja i oslobađanja od plaćanja komunalne takse (član 7. stav 1), da skupština jedinice lokalne samouprave može da utvrdi komunalne takse u različitoj visini, zavisno od vrste djelatnosti, površine, lokacije, odnosno zona u kojima se nalaze objekti, odnosno predmeti ili vrše usluge za koje se plaća taksa iz člana 3. ovog zakona (član 7. stav 2).

              Pored toga, članom 39. stav 2. tačka 10. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 97/16 i 36/19) propisano je da skupština jedinice lokalne samouprave donosi odluke o komunalnim taksama i drugim javnim prihodima, kada je ovlašćena zakonom.

              Kako iz navedenih zakonskih odredaba proizlazi, taksa za isticanje naziva na poslovnim prostorijama predstavlja vrstu lokalne komunalne takse, koja je izvorni prihod jedinica lokalne samouprave, a koju, u skladu sa zakonom, svojim aktom uređuje skupština jedinice lokalne samouprave. Zakonom o komunalnim taksama su na opšti način utvrđeni i uređeni svi temeljni elementi sistema komunalnih taksi, određene su granice ovlašćenja jedinica lokalne samouprave pri uvođenju i uređivanju komunalnih taksi, te je, između ostalog, propisano da se lokalne komunalne takse mogu uvoditi za isticanje poslovnog imena pravnog lica ili preduzetnika na poslovnim prostorijama. Odredbom člana 7. stav 2. ovog zakona predviđeno je da skupština jedinice lokalne samouprave komunalne takse može utvrditi u različitoj visini, a kao kriterijumi za različito propisivanje visine ovih taksi propisani su vrsta djelatnosti, površina i lokacija, odnosno zona u kojima se nalaze objekti, odnosno predmeti ili vrše usluge za koje se plaća taksa.

               Imajući u vidu navedeno, Sud je ocijenio da je Skupština Opštine Šipovo bila ovlašćena da donese osporenu odluku, kojom su utvrđeni vrsta, visina, rokovi, način plaćanja i oslobađanja od plaćanja komunalne takse, kao i druga pitanja koja se odnose na komunalne takse na području opštine Šipovo. Sastavni dio ove odluke je i Tarifa komunalnih taksi.

              Ocjenjujući ustavnost i zakonitost osporene odredbe Tarifnog broja 1. predmetne odluke, Oblast 47, razred 47.73 -apoteke, Sud je utvrdio da ista nije u saglasnosti sa Zakonom o komunalnim taksama. Naime, kako je već istaknuto, ovim zakonom su kao kriterijumi za različito propisivanje visine komunalne takse određeni vrsta djelatnosti, površina i lokacija, odnosno zona u kojima se nalaze objekti, odnosno predmeti ili vrše usluge za koje se plaća ova taksa. Osporenom normom predmetne tarife donosilac ovog akta je odredio komunalne takse za isticanje naziva na poslovnim prostorijama apoteka u različitoj visini uvodeći novi kriterijum koji se sastoji u tome što je za apoteke koje su obveznici ove komunalne takse i posluju u lancu više apoteka koje nemaju sjedište na području opštine Šipovo propisana viša taksa u odnosu na ostale apoteke. Ovakav kriterijum se, po ocjeni Suda, ne može podvesti ni pod jedan od kriterijuma za utvrđivanje različite visine ove komunalne takse koji su propisani članom 7. stav 2. Zakona o komunalnim taksama. S obzirom na to da propisivanje kriterijuma za određivanje visine komunalne takse, bez dileme, predstavlja zakonsku materiju, Sud je ocijenio da je donosilac predmetne odluke osporenim normiranjem prekoračio granice svojih zakonskih ovlašćenja, jer je za određivanje visine komunalne takse za isticanje poslovnog imena apoteke utvrdio novi kriterijum – sjedište taksenog obveznika, koji Zakon ne predviđa. S obzirom na to da osporeno normiranje nije u saglasnosti sa Zakonom o komunalnim taksama, to ga, po ocjeni ovog suda, čini neustavnim sa stanovišta člana 108. stav 2. Ustava, prema kojem propisi i opšti akti moraju biti u skladu sa zakonom.

Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ove odluke.

Ovu odluku Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović i akademik prof. dr Snežana Savić.