Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 37. stav 1. tačka a) i člana 61. stav 1. tačka d) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 14. jula  2021. godine,  d o n i o   j e

R J E Š E Nj E

        Ne prihvata se inicijativa za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti tačke 3, podtačka 3.2.2. Opštih uslova poslovanja „Blicnet“ d.o.o. Banja Luka br. 5575/14, 9287/15, 383/16, 1979/16 i 1-3472/20 koje je donio direktor „Blicnet“ d.o.o. Banja Luka.

O b r a z l o ž e nj e

Sergej Vujasinović iz Banje Luke dao je Ustavnom sudu Republike Srpske (u daljem tekstu: Sud) inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti, u suštini, tačke 3. podtačka 3.2.2. Opštih uslova poslovanja „Blicnet“ d.o.o. Banja Luka kojom je propisano da ako je ugovoren minimalni period trajanja ugovora, a Pretplatnik traži raskid ugovora prije isteka minimalnog perioda njegovog trajanja, isti se može odobriti uz obavezu Pretplatnika da, pored eventualnih zaostalih dugovanja, jednokratno uplati i ukupan iznos svih pretplata za svaki preostali mjesec do isteka ugovorenog minimalnog perioda, prema važećoj cijeni mjesečne pretplate za postojeću ugovorenu vrstu usluge /ugovorna kazna - penali/. Obaveza uplate ugovorne kazne postoji i u slučaju raskida ugovora od strane „Blicneta“ nakon potpune suspenzije usluge zbog nepridržavanja ugovornih obaveza. Ovakvo propisivanje je, kako se navodi, u suprotnosti sa čl. 11, 12, 13, 14, 15, 142, 143, 270. i 294. Zakona o obligacionim odnosima („Službeni list SFRJ“ br. 29/78, 39/85, „Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 17/93, 3/96, 37/01 – i dr. zakon, 39/03 i 74/04), te članom 108. Ustava. Ističe da je, saglasno čl. 270. i 276. ovog zakona, za postojanje obezbjeđenja pod nazivom ugovorna kazna potrebno da se radi o nenovčanom potraživanju, kao i da je to obezbjeđenje određeno zakonskim propisom, dok navedeni zakon uređuje isključivo predmet sudskih penala. Pozivajući se na odredbe čl. 142. i 143. Zakona o obligacionim odnosima, davalac inicijative ističe da nijedna odredba osporenog opšteg akta ne smije biti nepravična ili pretjerano stroga prema drugoj ugovornoj strani, odnosno da nije opravdano na nju prevaliti nesrazmjeran teret u slučaju raskida ugovora. S obzirom na izloženo, predlaže se da Sud utvrdi da osporeni akt nije u saglasnosti sa Ustavom i Zakonom o obligacionim odnosima.

     U odgovoru koji je Sudu dostavio „Blicnet“ d.o.o. se ističe da su osporeni Opšti uslovi poslovanja doneseni saglasno Zakonu o komunikacijama („Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“ br. 31/03, 75/06, 32/10 i 98/12), te određenom broju podzakonskih akata koji regulišu relevantnu materiju. Ističe se da navodi davaoca inicijative nisu osnovani, da je propisana ugovorna kazna predviđena za nenovčane obaveze korisnika, da korisnik sam odlučuje hoće li zaključiti ugovor na određeni minimalni period važenja i preuzeti obavezu korišćenja u određenom periodu, da Zakon o obligacionim odnosima predviđa mogućnost ugovaranja ugovorne kazne uz ispunjenje određenih uslova koji su u predmetnom slučaju ispunjeni.

     Opšte uslove poslovanja „Blicnet“ d.o.o. Banja Luka donio je, bez naznačavanja datuma, direktor „Blicnet“ d.o.o. Banja Luka na osnovu člana 20. Zakona o komunikacijama Bosne i Hercegovine,  a  u  skladu  sa  Dozvolom  za  obavljanje  djelatnosti  operatera javnih elektronskih komunikacionih mreža, Dozvolom za obavljanje djelatnosti  davaoca  fiksnih  javnih  telefonskih  usluga,  Dozvolom  za obavljanje djelatnosti davaoca pristupa Internetu, Dozvolom za distribuciju audiovizuelnih medijskih usluga i medijskih usluga radija i Rješenjem Regulatorne agencije za komunikacije broj 02-07-654/13 od 02.09.2013. godine.

     Osporenom tačkom 3, podtačka 3.2.2, propisano je da ako je ugovoren minimalni period trajanja ugovora, a Pretplatnik traži raskid ugovora prije isteka minimalnog perioda njegovog trajanja, isti se može odobriti uz obavezu Pretplatnika da, pored eventualnih zaostalih dugovanja, jednokratno uplati i ukupan iznos svih pretplata za svaki preostali mjesec do isteka ugovorenog minimalnog perioda, prema važećoj cijeni mjesečne pretplate za postojeću ugovorenu vrstu usluge /ugovorna kazna - penali/. Obaveza uplate ugovorne kazne postoji i u slučaju raskida ugovora od strane „Blicneta“ nakon potpune suspenzije usluge zbog nepridržavanja ugovornih obaveza.

     U postupku razmatranja inicijative Sud je imao u vidu da prema članu 115. st. 1. i 2. Ustava Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona, drugih propisa i opštih akata sa Ustavom, te o saglasnosti propisa i opštih akata sa zakonom.

            Analizirajući pravnu prirodu Opštih uslova poslovanja „Blicnet“ d.o.o. Banja Luka, Sud je utvrdio da je njihov donosilac privredno društvo koje nema javna ovlašćenja. Osporeni akt, sam po sebi, ne sadrži opšte obavezujuće norme, već, kako bi važio i kako bi se primjenjivao, mora biti dio konkretnog ugovornog odnosa. Ovo nije opšti pravni akt, već prije svega akt poslovođenja i to prije svega akt organizaciono-tehničkog karaktera. On je specifičan interni akt koji djeluje obavezujuće prema njegovom donosiocu, a u odnosu na treća lica ovaj akt djeluje kao svojevrsna „ponuda“ jedne ugovorne strane koja sadrži konkretizovane uslove za pružanje i korišćenje telekomunikacionih usluga. Opšti uslovi poslovanja „Blicnet“ d.o.o. Banja Luka ne stvaraju, ne mijenjaju, te ne ukidaju pravne odnose opšteg karaktera, već, u skladu sa poslovnom politikom tog društva, utvrđuju uslove pod kojima se potencijalnim korisnicima nudi zaključenje ugovora sa društvom. Ovaj akt ne predstavlja pravni akt kojim se propisuju pravila ponašanja za neodređeni broj subjekata i neodređeni broj slučajeva, već je interni akt jednog tačno određenog pravnog subjekta, odnosno konkretnog poslodavca.

     Imajući u vidu, dakle, da se osporeni akt primjenjuje isključivo na osnovu sporazuma stranaka, te da isti, bez obzira na naziv i formu, nema karakter opšteg pravnog akta, Sud je, na osnovu člana 37. stav 1. tačka a) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 104/11 i 92/12), odlučio da zbog nenadležnosti ne prihvati inicijativu.

     Na osnovu izloženog Sud je odlučio kao u izreci ovog rješenja.

     Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.