Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske,  člana 40. stav 5. i člana 60. stav 1. tačka a) i b) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 26. februara 2020. godine,   d o n i o  j e

O D L U K U

             Utvrđuje se da Pravilnik o finansijskoj podršci porodiljama na teritoriji opštine Ugljevik („Službeni bilten Opštine Ugljevik“ broj 3/17) nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i Zakonom o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 97/16 i 36/19).

O b r a z l o ž e nj e

            Dušan Perić iz Bijeljine je dao Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti Pravilnika o finansijskoj podršci porodiljama na teritoriji opštine Ugljevik broj 02/12-11/17 od 14.03.2017. godine („Službeni bilten Opštine Ugljevik“ broj 3/17). Davalac inicijative smatra da je osporeni Pravilnik, shodno odredbama članova 24. i 25. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 97/16), donesen od neovlašćenog lica, jer ni po tada važećem  Zakonu o dječijoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 15/96, 10/98, 26/01, 61/01, 17/08 i 1/09), načelnik opštine nije imao ovlašćenja da proširi prava iz dječije zaštite, već je to mogla da uradi samo lokalna skupština opštine. Pored toga, navodi da član 8. osporenog Pravilnika nije u skladu sa članom 109. Ustava Republike Srpske. Na osnovu navedenog predlaže da Sud utvrdi da osporeni Pravilnik u cijelosti nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske, Zakonom o lokalnoj samoupravi i Zakonom o dječijoj zaštiti.

            U odgovoru na navode iz inicijative donosilac osporenog akta ukazuje na odredbe člana 59, člana 82. stav 3. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 97/16) i  51. i 60. Statuta opštine Ugljevik  („Službeni bilten opštine Ugljevik“ br. 6/05,4/07, 4/08, 5/09, 4/12 i 3/14 ), te smatra da nije postupio suprotno odredbama Zakona o dječijoj zaštiti. Pored toga ističe da nije prekoračio svoja zakonska ovlašćenja i da je donošenje osporenog Pravilnika bilo u cilju preduzimanja mjera populacione politike na području opštine Ugljevik. Shodno navedenom, predložio je da Sud ne prihvati datu inicijativu.

          Razmatrajući datu inicijativu Sud je utvrdio da je Pravilnik o finansijskoj podršci porodiljama na teritoriji opštine Ugljevik („ Službeni bilten opštine  Ugljevik“ broj 3/17) donio načelnik Opštine Ugljevik, na osnovu  člana 59. i člana 82. stav 3. Zakona o lokalnoj samoupravi Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 97/16) i članova 51. i 60. Statuta Opštine Ugljevik  („Službeni bilten Opštine Ugljevik“ br. 6/05, 4/07, 4/08, 5/09, 4/12 i 3/14 ). Ovim Pravilnikom se propisuju način, uslovi, kriterijumi i postupak finansijske podrške porodiljama na području opštine Ugljevik (član 1). Članom 8. ovog Pravilnika, propisano je da Pravilnik stupa na snagu danom donošenja i da će isti biti objavljen u  ,,Službenom biltenu Opštine Ugljevik “.

            U postupku ocjenjivanja ustavnosti i zakonitosti osporenog Pravilnika Sud je, prije svega, imao u vidu da je Ustavom Republike Srpske utvrđeno da se opština preko svojih organa u skladu sa zakonom stara o zadovoljavanju, između ostalog, potreba građana u kulturi, obrazovanju, zdravstvenoj i socijalnoj zaštiti, da izvršava zakone, druge propise i opšte akte Republike čije izvršavanje je povjereno opštini, a da se sistem lokalne uprave uređuje zakonom (član 102. stav 1. tačka 5. i 6 i stav 2 ), kao i da zakoni, statuti, drugi propisi i opšti akti moraju biti u saglasnosti sa Ustavom, a da propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom ( član 108).

            Pored navedenih odredbi Ustava Republike Srpske, Sud je imao u vidu da je članom 59. stav 1. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 97/16 i 36/19) propisana nadležnost gradonačelnika/načelnika opštine i prema ovim odredbama načelnik opštine je između ostalog, ovlašćen samo za donošenje pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta gradske/opštinske uprave, dok prema odredbi člana 82. stav 3. ovog zakona gradonačelnik/načelnik opštine donosi odluke, pravilnike, naredbe, uputstva, rješenja, zaključke, planove i programe.

            Razmatrajući navode iz inicijative Sud je utvrdio da je Zakon o dječijoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“  br. 15/96, 10/98, 26/01, 61/01, 17/08 i 1/09), na koji se poziva davalac inicijative, prestao da važi prije podnošenja predmetne inicijative stupanjem na snagu Zakona o dječijoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 114/17 i 122/18), kako je to propisano članom 61. ovog zakona.

            Polazeći od sadržaja odredbi člana 59. stav 1. i člana 82. stav 3. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 97/16 i 36/19), Sud je utvrdio da ove zakonske odredbe daju ovlašćenje načelniku da donosi određene opšte akte, ali da je u odnosu na nadležnost načelnika za donošenje pravilnika isključivo propisana nadležnost za donošenje pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta gradske/opštinske uprave (član 59. stav 1. tačka 8). Imajući u vidu navedeno Sud je ocijenio da je prisvajanjem nepostojeće nadležnosti, odnosno izlazeći iz okvira svojih ustavnih i zakonskih ovlašćenja, donošenjem osporenog pravilnika, načelnik Opštine Ugljevik povrijedio odredbu člana 59. stav 1. Zakona o lokalnoj samoupravi i time ustavno načelo zakonitosti iz člana 108. stav 2. Ustava Republike Srpske, kojim je utvrđeno da propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom, što ovaj akt sa formalno pravnog aspekta u cjelini čini neustavnim.

           Po ocjeni Suda, s obzirom na ranije utvrđene razloge neustavnosti i nezakonitosti osporenog pravilnika, ostali navodi davaoca inicijative nisu od zanačaja za odlučivanje u ovoj ustavnopravnoj stvari.

          Kako je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je,  na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), u ovom predmetu odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka.   

           Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ove odluke.

           Ovu odluku Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović i akademik prof. dr Snežana Savić.