Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 37. stav 1. tač. a) i g), člana 40. stav 5. i člana 61. stav 1. tačka g) i d) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (''Službeni glasnik Republike Srpske'' br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 25. aprila 2019. godine,  d o n i o  je

 R J E Š E Nj E

          Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti člana 105. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12) i ustavnosti i zakonitosti člana 11. stav 2. Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/13, 53/14 i 6/19).

          Ne prihvata se inicijativa za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 11. stav 1. Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/13 i 53/14).

          Ne prihvata se inicijativa za pokretanje postupka za ocjenjivanje saglasnosti člana 105. Zakona Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12) sa Ustavom Bosne i Hercegovine i Zakonom o Ustavnom sudu Republike Srpske (''Službeni glasnik Republike Srpske'' br. 104/11 i 92/12).   

O b r a z l o ž e nj e

             Živko Škrbić iz Čelinca dao je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 11. st. 1. i 2. Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 52/13) i člana 2. Uredbe o izmjenama Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 53/14), koje je donijela Vlada Republike Srpske. Naknadno, dopunom inicijative, davalac inicijative je tražio i ocjenu ustavnosti člana 105. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12). U inicijativi se navodi da osporene odredbe predmetne uredbe nisu u saglasnosti sa članom 31. st. 1. i 2, članom 79. stav 1. i članom 87. stav 1. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata, te sa čl. 129. i 190. Zakona o opštem upravnom postupku. Davalac inicijative ističe da uredbom, koja je akt niže pravne snage od zakona, pitanje ostvarivanja prava na borački dodatak ne može biti uređeno na način suprotan Zakonu o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata. U pogledu člana 105. osporenog zakona, davalac inicijative iznosi stav da je ova norma u suprotnosti sa garancijama iz čl. 5, 10. i 108. Ustava Republike Srpske, zatim člana II/3K Ustava Bosne i Hercegovine, te da nije u saglasnosti sa čl. 37. i 61. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske. Po njegovom mišljenju, invalidnina ostvarena na osnovu ovog zakona ne može biti predmet izvršenja, zbog čega su ovakvim propisivanjem narušena pravna i socijalna sigurnost boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca. Takođe smatra da su ova lica u ostvarivanju prava utvrđenih predmetnim zakonom diskriminisana u postupcima pred sudovima i republičkim organima.

         U odgovoru na inicijativu koji je u pogledu osporenog zakona dostavila Narodna skupština Republike Srpske iznosi se stav da su navodi inicijative neosnovani, te da ista nepotpuno i pogrešno tumači odredbe Ustava. Ističe se da je osporeno zakonsko normiranje u skladu sa propisom kojim je regulisan izvršni postupak, prema kojem primanja po osnovu tjelesnog oštećenja u izvršnom postupku nisu izuzeta od izvršenja. Takođe se navodi da se predmetno zakonsko rješenje, jednako i pod istim uslovima, odnosi na sve subjekte u istim ili sličnim situacijama, odnosno lica čija mjesečna primanja po ovom zakonu mogu biti predmet izvršenja. Narodna skupština smatra da je u obrazloženju inicijative vidljivo neslaganje inicijatora sa osporenom zakonskom odredbom, te da je nezadovoljan i sa načinom njene primjene, kao i sa činjenicom da u Federaciji BiH ne postoji ovakvo zakonsko rješenje.         

          Vlada Republike Srpske, kao donosilac osporene uredbe, nije dostavila odgovor na inicijativu.

          Osporenim članom 105. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12) propisnao je da mjesečna primanja po ovom zakonu mogu biti predmet izvršenja u skladu sa zakonom.

   Uredba o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/13 i 53/14) donesena je na osnovu člana 31. stav 4. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12) i člana 43. stav 2. Zakona o Vladi Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 118/08, 11/09, 74/10 i 86/10), po prethodno pribavljenoj saglasnosti Boračke organizacije Republike Srpske. Stav 2. člana 11. osnovnog teksta ove uredbe izmijenjen je osporenim članom 2. Uredbe o izmjenama Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 53/14), tako da je u vrijeme podnošenja inicijative (26. mart 2018. godine) važeća bila ova izmijenjena norma stava 2. člana 11. ovog akta. Kada se ovo ima u vidu, kao i činjenica da član 11. predmetne uredbe ima samo 2. stava, Sud je utvrdio da je predmet osporavanja, pa time i predmet ocjene u ovom postupku, član 11. Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/13 i 53/14).  

    Odredbama člana 11. ovog opšteg akta propisano je: da se borcima iz člana 5. stav 1. ove uredbe koji su uslove za ostvarivanje prava na mjesečni dodatak ispunili poslije 24. maja 2012. godine pravo na mjesečni borački dodatak priznaje počev od 1. januara naredne godine u odnosu na godinu u kojoj su uslovi ispunjeni (stav 1), te da borci koji su stekli pravo na mjesečni borački dodatak do dana stupanja na snagu ove uredbe zadržavaju stečena prava (stav 2).    

    U postupku ocjenjivanja ustavnosti osporenog člana 105. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12), Sud je imao u vidu da je tač. 12. i 18. Amandmana XXXII na Ustav Republike Srpske, kojim je zamijenjen član 68. Ustava, utvrđeno da Republika uređuje i obezbjeđuje, između ostalog, boračku i invalidsku zaštitu i druge odnose od interesa za Republiku, u skladu sa Ustavom, te da se prema članu 49. stav 1. Ustava, slobode i prava ostvaruju, a dužnosti ispunjavaju neposredno na osnovu Ustava, osim kada je Ustavom predviđeno da se uslovi za ostvarivanje pojedinih od njih utvrđuju zakonom.

          Saglasno navedenim ustavnim ovlašćenjima Zakonom o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata uređeni su uslovi, način i postupak za utvrđivanje statusa i prava boraca, vojnih invalida i članova porodica poginulih boraca i umrlih vojnih invalida i članova porodica lica stradalih u vršenju vojne službe ili u vršenju aktivnosti u vezi sa tom službom, te druga pitanja od značaja za ostvarivanje prava propisanih ovim zakonom. Tako je članom 16. ovog zakona propisano da su mjesečna primanja po ovom zakonu: borački dodatak, lična invalidnina, dodatak za njegu i pomoć, ortopedski dodatak, dopunsko materijalno obezbjeđenje, porodična invalidnina, povećana porodična invalidnina kao stečeno pravo, uvećana porodična invalidnina i posebno mjesečno primanje. U vezi s tim, osporenim članom 105. određeno je da mjesečna primanja ostvarena po ovom zakonu mogu biti predmet izvršenja. Ovakvim normiranjem, po ocjeni Suda, nije došlo do povrede čl. 5, 10. i 108. Ustava, kako to smatra davalac inicijative. Sud smatra da je predmetno zakonsko rješenje odraz cjelishodne procjene zakonodavca u regulisanju pitanja koja novčana primanja mogu biti predmet izvršenja u izvršnom postupku. Kako se osporena norma odnosi na situacije kada postoji utvrđeno dugovanje i izvršni naslov u tom pogledu, Sud je ocijenio da se ne može posmatrati u kontekstu garancija socijalne pravde iz člana 5. i ravnopravnosti građana iz člana 10. Ustava, na što se ukazuje u inicijativi. Slijedom navedenog, osporenim propisivanjem, po ocjeni Suda, nije dovedeno u pitanje ni načelo ustavnosti iz člana 108. Ustava. 

       U odnosu na zahtjev davaoca inicijative za ocjenu saglasnosti osporene zakonske norme sa članom II/3K Ustava Bosne i Hercegovine i sa članovima 37. i 61. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske Sud nije prihvatio inicijativu, jer prema članu 115. Ustava Republike Srpske, nije u okviru nadležnosti ovog suda da ocjenjuje saglasnost zakona donesenih od strane Narodne skupštine Republike Srpske sa Ustavom Bosne i Hercegovine i sa drugim zakonima Republike Srpske.

        Ocjenjujući ustavnost i zakonitost osporenog člana 11. Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 52/13 i 53/14) Sud je konstatovao da je Odlukom ovog suda broj U-70/17 od 28. novembra 2018. godine ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 113/18) utvrđeno da član 11. stav 1. Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/13 i 53/14) nije u saglasnosti sa Ustavom i Zakonom o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12).  Imajući u vidu da je navedenom odlukom ovog suda odlučeno o ustavnosti i zakonitosti  člana 11. stav 1. predmetne uredbe, Sud je odlučio da, na osnovu člana 37. stav 1. tačka g) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske, u ovom dijelu ne prihvati datu inicijativu.

         U postupku ocjenjivanja stava 2. člana 11. osporene Uredbe o boračkom dodatku, Sud je, prije svega, uzeo u obzir da je odredbom člana 43. st. 1. i  2. Zakona o Vladi ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 118/08) propisano da o pitanjima iz svoje nadležnosti Vlada donosi, između ostalog, i uredbe, te da se uredbom bliže uređuju odnosi od značaja za izvršavanje zakona, utvrđuju načela unutrašnje organizacije ministarstava i drugih republičkih organa uprave i formiraju stručne službe Vlade. Pored toga, prema članu 31. stav 4. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12), Vlada Republike Srpske će donijeti uredbu kojom se uređuju uslovi i postupak za ostvarivanje prava na borački dodatak, uz prethodno pribavljenu saglasnost Boračke organizacije. Kako iz navedenih zakonskih odredaba proizlazi, Vlada je bila ovlašćena da donese predmetnu uredbu, kao podzakonski akt, kojom su, s ciljem sprovođenja relevantnih odredaba Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata, bliže uređeni uslovi i postupak za ostvarivanje prava na borački dodatak.

         Ocjenjujući osporenu normu stava 2. člana 11. ove uredbe, prema kojoj borci koji su stekli pravo na borački dodatak do dana stupanja na snagu ove uredbe zadržavaju stečena prava, Sud je utvrdio da ovakvo propisivanje nije u suprotnosti sa normama Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata na koje ukazuje davalac inicijative. Naime, članom 31. st. 1. i 2. ovog zakona definisan je borački dodatak kao mjesečno, odnosno godišnje novčano primanje koje borci iz člana 2. st. 1. i 2. ovog zakona mogu da ostvare po osnovu angažovanja u ratu u zoni borbenih dejstava, a s obzirom na starosnu dob i kategoriju borca. Nadalje, prema članu 79. stav 1. istog zakona, na koji se takođe poziva inicijator, prava na mjesečna primanja pripadaju od prvog dana narednog mjeseca po podnošenju zahtjeva, dok je članom 87. stav 1, propisano da o statusu i pravima po ovom zakonu u prvom stepenu rješavaju opštinski, odnosno gradski organi uprave nadležni za poslove boračko-invalidske zaštite, ukoliko zakonom nije drugačije određeno. Dakle, kako iz navedenog proizlazi, osporeno propisivanje prema kojem borci koji su stekli pravo na borački dodatak do dana stupanja na snagu ove uredbe zadržavaju stečena prava ‒ nije suprotno citiranim odredbama Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata. Ova norma obezbjeđuje kontinuitet u ostvarivanju prava na borački dodatak u odnosu na raniji propis koji uređuje istu materiju, te, po ocjeni Suda, ne dovodi u pitanje ustavno načelo zakonitosti.

         Sud je takođe ocijenio neosnovanim navode davaoca inicijative o nesaglasnosti osporene odredbe predmetne uredbe sa čl. 129. i 190. Zakona o opštem upravnom postupku ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 13/02, 87/07, 50/10 i 66/18), jer se propisivanje zadržavanja stečenih prava na borački dodatak ne može dovesti u kontekst procesnih normi koje uređuju postupanje upravnog organa u skraćenom postupku i donošenje rješenja u upravnoj stvari. Eventualne nezakonitosti u primjeni osporene uredbe u različitim postupcima, na koje se takođe ukazuje u inicijativi, prema odredbi člana 115. Ustava Republike Srpske, Ustavni sud nije nadležan da ocjenjuje.

         Pored toga, Sud je konstatovao da je članom 2. Uredbe o izmjenama i dopuni Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 6/19) brisan stav 1. člana 11. Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/13 i 53/14) koji je pomenutom odlukom ovog suda broj U-70/17 od 28. novembra 2018. godine ocijenjen neustavnim, te je dodat novi stav 2. koji je u suštini novi stav 1. i propisano da dotadašnji stav 2. postaje stav 3, iako on suštinski ostaje stav 2.

S obzirom na to da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske, o ustavnosti člana 105. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12) i ustavnosti i zakonitosti člana 11. stav 2. Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/13 i 53/14.) odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka.

          Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ovog rješenja.

          Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.