Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 40. stav 5. i člana 61. stav 1. tačka g) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (''Službeni glasnik Republike Srpske'' br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 27. marta 2019. godine, d o n i o  je

 R J E Š E Nj E

            Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 13. stav 2. alineja 4. Odluke o komunalnim djelatnostima na području opštine Ugljevik ("Službeni bilten Opštine Ugljevik" broj 3/2018).

O b r a z l o ž e nj e

Mjesna zajednica Tutnjevac, Ugljevik dala je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 13. stav 2. alineja 4. Odluke o komunalnim djelatnostima na području opštine Ugljevik ("Službeni bilten Opštine Ugljevik" broj 3/2018). U inicijativi se navodi da je osporeno propisivanje, kojim se korisnici usluga sakupljanja i odvoza komunalnog otpada dijele u četiri grupe, u suprotnosti sa odredbama člana 13. stav 3. i člana 46. stav 3. Zakona o zaštiti potrošača u Republici Srpskoj ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 6/12, 63/14 i 18/17), koje zabranjuju diskriminaciju potrošača.  Nadalje, davalac inicijative smatra da osporene norme nisu u saglasnosti ni sa članom 2. stav 1. tačka k, kao ni članom 18. navedenog zakona, jer ovom odlukom nije definisana mjerna jedinica koja je u redovnoj upotrebi i odgovara prirodi usluge. Isto tako, mišljenja je da je ovakvim propisivanjem došlo do povrede i člana 5. Zakona o mjernim jedinicama Bosne i Hercegovine ("Službeni glasnik Bosne i Hercegovine" broj 19/01), koji predviđa obaveznu upotrebu mjernih jedinica prilikom davanja usluga. Shodno navedenom, predlaže da Sud utvrdi da osporene odredbe Odluke o komunalnim djelatnostima na području opštine Ugljevik nisu u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

               U odgovoru na incijativu Skupština Opštine Ugljevik iznosi stav da su neosnovani navodi inicijative o nesaglasnosti osporene norme predmetne odluke sa članom 46. stav 1. Zakona o zaštiti potrošača, jer je ovom zakonskom odredbom regulisano koje su usluge od opšteg ekonomskog interesa, te istom nije obuhvaćeno zbrinjavanje otpada iz stambenih i poslovnih prostora. Takođe ukazuje da u konkretnom slučaju nije relevantan ni član 18. Zakona o zaštiti potrošača na koju se poziva inicijator, jer se ta odredba odnosi na obaveze trgovca  prilikom prodaje proizvoda ili pružanja usluga, kao ni član 5. Zakona o mjernim jedinicama Bosne i Hercegovine, kojim nisu regulisane mjerne jedinice za sakupljanje i odvoz komunalnog otpada. U odgovoru se ističe da je donosilac osporene odluke, u skladu sa ovlašćenjima iz člana 6. stav 2. Zakona o komunalnim djelatnostima, a u vezi sa stavom 1. tačka d) ovog člana, propisao jedinicu obračuna za ovu vrstu komunalne usluge, što je njegova zakonska obaveza. Slijedom navedenog, predlaže da Sud ne prihvati datu inicijativu kao neosnovanu.

               Odluku o komunalnim djelatnostima na području opštine Ugljevik ("Službeni bilten Opštine Ugljevik" broj 3/2018) donijela je Skupština Opštine Ugljevik na osnovu člana 6. stav 2. Zakona o komunalnim djelatnostima ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 124/11 i 100/17), člana 39. stav 2. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Službeni glasnik Republike Srpske"  broj 97/16) i člana 37. stav 2. Statuta Opštine Ugljevik ("Službeni bilten Opštine Ugljevik" broj 7/17).  Osporenom odredbom člana 13. stav 2. alineja 4. ove odluke propisano je da se za sakupljanje i odvoženje komunalnog otpada cijena određuje po članovima domaćinstva u kolektivnom stanovanju, domaćinstvima u individualnom stanovanju, po vrstama poslovnih objekata i vanredni prevoz po kontejneru.  

              U postupku ocjenjivanja ustavnosti i zakonitosti osporenog člana 13. stav 2. alineja 4. Odluke o komunalnim djelatnostima na području opštine Ugljevik Sud je uzeo u obzir da prema odredbi člana 102. stav 1. tačke 2. i 6. Ustava Republike Srpske opština preko svojih organa u skladu sa zakonom uređuje i obezbjeđuje obavljanje komunalnih djelatnosti, izvršava zakone, druge propise i opšte akte Republike čije izvršavanje je povjereno opštini, te obezbjeđuje izvršavanje propisa i opštih akata opštine.

              Zakonom o lokalnoj samoupravi ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 97/16) propisano je da samostalne djelatnosti jedinice lokalne samouprave obuhvataju, između ostalog, uređenje i obezbjeđenje obavljanja komunalnih djelatnosti (član 18. tačka 2), podtačka 2), zatim da obezbjeđuje organizacione, materijalne i druge uslove za izgradnju i održavanje komunalnih objekata i komunalne infrastrukture (član 20. tačka 7),  te da skupština jedinice lokalne samouprave donosi odluke i druge opšte akte i daje njihovo autentično tumačenje, kao i odluke o komunalnim taksama i drugim javnim prihodima (član 39. stav 2. tač. 2. i 10).

              Sud je takođe imao u vidu da su Zakonom o komunalnim djelatnostima ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 124/11 i 100/17) uređene komunalne djelatosti od posebnog javnog interesa, način obezbjeđivanja ovog interesa, kao i organizacija obavljanja komunalnih djelatnosti i način njihovog finansiranja. Odredbama ovog zakona, koje su relevantne u konkretnom slučaju, propisano je: da zbrinjavanje otpada iz stambenih i poslovnih prostora  obuhvata prikupljanje, odvoženje, deponovanje, uništavanje ili preradu otpada, osim industrijskog otpada i opasnih materija, kao i održavanje deponije, da je davalac komunalne usluge javno komunalno preduzeće ili drugi privredni subjekt kojem su povjereni poslovi obavljanja komunalne djelatnosti, a korisnik komunalne usluge je fizičko lice, preduzetnik, udruženje građana, privredno društvo i druga pravna lica, organi, organizacije i institucije javnih službi koji na zakonit način koriste komunalne proizvode i usluge (član 3. tač. d, š, i t), zatim da jedinica lokalne samouprave obezbjeđuje organizovano obavljanje komunalnih djelatnosti, da svojom odlukom detaljnije propisuje uslove i način obavljanja komunalnih djelatnosti, kao i jedinicu obračuna za svaku vrstu komunalne usluge i način naplate komunalnih usluga (član 6. stav 1. tač. a) i d)), te da se sredstva za obavljanje komunalnih djelatnosti individualne komunalne potrošnje obezbjeđuju iz cijena komunalnih usluga (član 20. stav 1).

              Odredbama Zakona o zaštiti potrošača u Republici Srpskoj ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 6/12, 63/14 i 18/17), u odnosu na koje davalac inicijative traži ocjenu osporene norme Odluke o komunalnim djelatnostima na području opštine Ugljevik, propisano je: da je jedinična cijena usluge konačna cijena po kilovat-času struje, gasa ili centralnog grijanja, odnosno kubnom metru vode ili drugoj mjernoj jedinici pružene usluge koja je u redovnoj upotrebi i odgovara prirodi usluge, uključujući sve poreze i dažbine (član 2. tačka k), regulisan je način isticanja prodajne cijene proizvoda i usluga (član 18. st. 1. do 8), te je određeno da je trgovac koji pruža uslugu obavezan da omogući potrošaču korišćenje ekonomske usluge pod jednakim uslovima, bez diskriminacije (član 46. stav 3).

             Imajući u vidu naprijed navedene ustavne i zakonske odredbe, Sud je ocijenio da osporenim propisivanjem iz člana 13. stav 2. alineja 4. Odluke o komunalnim djelatnostima na području opštine Ugljevik nije došlo do povrede zakonskih normi na koje se ukazuje u inicijativi.

              Prije svega, Sud je ocijenio je prema članu 18. stav 2. tačka 2. Zakona o lokalnoj samoupravi, kao i članu 6. stav 1. tačke a) i d) i stav 2. Zakona o komunalnim djelatnostima Skupština Opštine Ugljevik bila ovlašćena da donese osporenu odluku s ciljem sprovođenja u praksi relevantnih odredaba Zakona o komunalnim djelatnostima. U okviru ovog ovlašćenja je, po ocjeni Suda, i regulisanje načina obračuna cijene za sakupljanje i odvoženje komunalnog otpada na području ove opštine. Prilikom uređivanja ovog pitanja donosilac osporene odluke nije izašao iz ustavnih i zakonskih okvira, odnosno u konkretnom slučaju nisu narušene zakonske odredbe na koje se ukazuje u inicijativi. Sud je, neime, ocijenio da nije suprotno Zakonu o komunalnim djelatnostima određivanje visine predmetne komunalne naknade zavisno od vrste i namjene objekta, jer ovim zakonom nije propisan način obračuna i naplaćivanja ove komunalne usluge, već je dato ovlašćenje skupštini jedinice lokalne samouprave da ovo pitanje autonomno uredi svojim aktom. Pri tome, Sud smatra da način na koji je obračun naknade definisan u konkretnom slučaju ‒podjelom korisnika u određene kategorije, te vanredni prevoz otpada po mjernoj jedinici, odgovara prirodi usluge i različitim troškovima njenog obezbeđivanja, te predstavlja odraz cjelishodne procjene donosioca osporenog akta u uređivanju ovog pitanja. Osporenim propisivanjem, po ocjeni ovog suda, nije došlo ni do diskriminacije i nejednakog tretmana korisnika predmetne komunalne usluge, kako to smatra inicijator, jer se cijene sakupljanja i odvoženja komunalnog otpada podjednako odnose na sve korisnike koji su svrstani u istu kategoriju, tako da se različite kategorije korisnika usluge iz osporene norme ne mogu porediti u smislu garancije o zabrani diskriminacje.

              Odredbe Zakona o zaštiti potrošača u Republici Srpskoj na koje se poziva davalac inicijative, po ocjeni Suda, nisu relevantne u ocjenjivanju osporene odredbe, jer se ne odnose na uslugu koja je predmet njenog regulisanja. Pored toga, Zakon o komualnim djeltnostima je, kao lex specialis, uredio sve bitne segmente obavljanja komunalnih djelatnosti, uključujući i uslugu sakupljanja i odvoženja komunalnog otpada, zbog čega je Sud ocjenjivao zakonitost osporene norme prevashodno u odnosu na ovaj zakon. 

              U pogledu navoda inicijative da član 13. stav 2. alineja 4. predmetne odluke nije u saglasnosti sa Zakonom o mjernim jedinicama Bosne i Hercegovine Sud ukazuje na to da, prema članu 115. Ustava, Ustavni sud nije nadležan da ocjenjuje saglasnost propisa i opštih akata Republike Srpske sa zakonima donesenim na nivou Bosne i Hercegovine. 

              S obzirom na to da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske, o ustavnosti osporene odredbe Odluke o komunalnim djelatnostima na području opštine Ugljevik odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka.

             Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ovog rješenja.

            Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.