Banja Luka, 26. jun 2019.

SAOPŠTENjE ZA JAVNOST SA 244. SJEDNICE
USTAVNOG SUDA REPUBLIKE SRPSKE

Danas, 26. juna 2019. godine, u Banjoj Luci je održana Dvije stotine i četrdeset i četvrta sjednica Ustavnog suda Republike Srpske (u daljnjem tekstu: Ustavni sud) na kojoj je odlučivano, u skladu sa Ustavom i zakonom utvrđenim nadležnostima ovoga Suda, o saglasnosti zakona, drugih propisa i opštih akata sa Ustavom, odnosno o saglasnosti propisa i opštih akata sa zakonima Republike Srpske.

Između ostalih odluka, Ustavni sud je na ovoj sjednici donio odluku u predmetu broj U-60/18 kojom je utvrđeno da član 52. stav 2. Porodičnog zakona nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske. Pomenuta norma, kojom je propisano da muž nema pravo na tužbu za razvod braka za vrijeme trudnoće žene i dok njihovo dijete ne navrši godinu dana života, Ustavni sud je ocijenio neustavnom s obzirom na to da ovakva odredba dovodi do različitog tretmana bračnih supružnika u pogledu mogućnosti podnošenja tužbe za razvog braka u navedenom periodu. Osporenim propisivanjem se, naime, pravi razlika među supružnicima bez objektivnog i razumnog opravdanja. Prilikom ove ocjene Ustavni sud nije zanemario činjenicu da su žena u toku trajanja trudnoće, te majka i dijete do njegove navršene prave godine, naročito osjetljive kategorije, te da i po Ustavnu uživaju posebnu zaštitu. Međutim, Ustavni sud smatra da Porodični zakon sadrži brojne druge mehanizme koji obezbjeđuju zaštitu interesa majke i djeteta, i koji putem imperativnih normi jasno definišu međusobna prava i obaveze bračnih supružnika, izdržavanja supružnika koji nema dovoljno sredstava za život, kao i njihove dužnosti i prava u pogledu brige i izdržavanja zajedničke djece. Osporenom odredbom, zaključuje Ustavni sud, došlo je do povrede ustavnih garancija o zabrani diskriminacije, kao i prava na pristup sudu kao segmentu prava na privično suđenje iz člana 6. stav 1. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Ustavni sud je takođe donio i odluku broj U-63/18 kojom je utvrđeno da odredba člana 6. Pravilnika o postupku izbora organa Univerziteta, fakulteta, Akademije umjestosti i Instituta za genetičke resurse nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i Zakonom o visokom obrazovanju. Neustavnost predmetne odredbe, kojom je propisan način imenovanja dekana/direktora organizacione jedinice Univerziteta, očituje se u tome što, prema ocjeni Ustavnog suda, ovo pitanje može biti uređeno isključivo Statutom Univerziteta, jer Pravilnik koji je u pitanju nije odgovarajući normativni akt u smislu relevantnih odredaba Zakona o visokom obrazovanju.

Pored navedenih, Ustavni sud je donio i odluku broj U-64/18 kojom je utvrđeno da Odluka o dodatnim uslovima za odbranu doktorske disertacije na Univerzitetu u Banjoj Luci, kao i Odluka o izmjeni ove Odluke, a koje je donio Senat Univerziteta u Banjoj Luci, nisu u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i Zakonom o visokom obrazovanju. O razlozima za ovakvu odluku Ustavni sud je istakao da je donosilac osporavanog akta, uređujući ovo pitanje, izašao izvan okvira svojih zakonskih ovlašćenja budući da je propisivanje uslova za odbranu doktorske disertacije u domenu zakonodavca. Slijedom toga, predmetne Odluke donesene su suprotno Zakonu o visokom obrazovanju, čime je narušeno ustavno načelo zakonitosti.

Naposljetku, Ustavni sud je donio i Odluku u predmetu broj U-58/18 kojom je utvrđeno da Odluka o donošenju Regulacionog plana dijela centra urbanog područja Vlasenice nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i Zakonom o uređenju prostora i građenju. Neustavnost navedene odluke Ustavni sud je utvrdio temeljem toga što postupak usvajanja osporenog planskog dokumenta nije proveden u saglasnosti sa imperativnim normama Zakona o uređenja prostora i građenju, čime je njegov donosilac povrijedio ustavno načelo zakonitosti kojim je određeno da propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom.

Ustavni sud je, pored navedenih odluka, donio odluke i u predmetima broj U-62/18, U-67/18 i U-23/19 kojima nije prihvatio inicijative za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti pojedinih odredaba Zakona o doprinosima, kao i ocjenu pojedinih podzakonskih normativnih akata.

Pored odlučivanja o predmetima iz domena ustavnosudske nadležnosti, Ustavni sud je odlučivao i o drugim pitanjima vezanim za svoje redovno poslovanje.